Anna "Błogosławiona" Przemyślidówna (urodzona w 1204 roku, zmarła w klasztorze Klarysek we Wrocłwiu, 23 czerwca 1265 roku) herb
Córka Przemyśla Ottokara I Przemyślida, króla Czech i Konstancji Arpadówny, córki Beli III Arpada króla Węgier.
Regentka śląska od 9 maja 1241 roku do czerwca 1242 roku.
Może od 1216 roku żona Henryka II "Pobożnego" Piasta (urodzony około 1191 roku, zmarł 9 kwietnia 1241 roku) wielkiego księcia krakowskiego i zwierzchniego księcia Polski, księcia wrocławskiego.
Przemyśl Ottokar I, w 1204 roku, w roku urodzenia Anny, otrzymał tytuł króla Czech. Matka jej to Konstancja, córka Beli III, króla Węgier, siostra jego następcy Andrzeja II.
Anna miała liczne rodzeństwo: czworo braci i sióstr przyrodnich oraz ośmioro rodzonych. Z jej rodzeństwa Wacław I był potem królem Czech, Władysław margrabią Moraw, a Agnieszka po śmierci została błogosławioną. Kanonizował ją wraz z bratem Albertem Chmielowskim Jan Paweł II 12 listopada 1989 roku.
Pobierała edukację w klasztorze klarysek w Pradze, gdzie przeoryszą była jej krewna Agnieszka. 12-letnia Anna przybyła na dwór wrocławski, gdzie odbyły się jej zaręczyny z Henrykiem II "Pobożnym", synem Henryka I "Brodatego" i Jadwigi Dissens-Andechs. Wzięła ślub z Henrykiem II w latach 1204-1208. Wniosła w posagu rozległe dobra ziemskie koło Zgorzelca i Żytawy oraz część Dolnych Łużyc z Żarami.
Mąż Anny, Henryk, już od 1224 roku został dopuszczony przez ojca do współrządów. Mądry Henryk "Brodaty" chciał dobrze przygotować następcę do przyszłych rządów. Równo dziesięć lat później mąż Anny był już namiestnikiem ojca, nosił tytuł księcia Śląska i Wielkopolski. Anna też nie ograniczała się tylko do piastowania dzieci; już z 1228 roku pochodzą dokumenty opatrzone jej pieczęcią "młodszej księżnej śląskiej",
Henryk I zmarł 19 marca 1238 roku i mąż Anny został jego następcą, rządząc dużą częścią Polski. Małżonkowie mieli już w tym czasie dwanaścioro dzieci, z których Włodzimierz Dworzaczek wymienia dziesięcioro. Podajmy jednak potomstwo według ustaleń Kazimierza Jasińskiego, gdyż jego badania są nowsze. Imię najstarszego syna jest nie znane, a potem rodzili się kolejno: Gertruda, Bolesław, Mieszko, Konstancja, Elżbieta, Henryk, Konrad, Agnieszka, Wacław, Jadwiga i gdzieś jeszcze między nimi dwoje nieznanych z imienia. Według tego wyliczenia Anna i Henryk mieliby trzynaścioro dzieci.
Marzenia Henryka "Brodatego" o koronie dla syna niestety się nie spełniły. Wszystkie plany zniszczył najazd mongolski. Do walnej rozgrywki doszło w 1241 roku pod Legnicą, w której to bitwie zginął Henryk "Pobożny".
Matka trzynaściorga dzieci. Po śmierci Henryka II w bitwie pod Legnicą (1241) występowała w roli mediatora w zatargach przy podziale Śląska pomiędzy synów, m.in. w sporze między Bolesławem II "Rogatką" i Henrykiem III "Białym". Fundatorka klasztorów Franciszkanów i Klarysek oraz szpitala Św. Elżbiety we Wrocławiu. W XIII wieku powstał Krótki żywot nieznanego autora, opisujący życie księżnej.
Anna z teściową schroniły się w warownej twierdzy w Krośnie nad Odrą. Po odwrocie Mongołów młodsza księżna śląska odnalazła na pobojowisku ciało męża, rozpoznając je po sześciu palcach u nóg. Pochowała Henryka we wrocławskim kościele Franciszkanów.
Po śmierci księcia Anna musiała przejąć władzę w imieniu syna Bolesława, zwanego potem "Rogatką". W chwili śmierci ojca miał on od szesnastu do dwudziestu jeden lat i już wtedy cieszył się złą reputacją. Babka jego Jadwiga miała powiedzieć: "Biada, biada tobie Bolesławie, jak wiele nieszczęść przyniesiesz ty ziemi swojej".
Faktycznie, "Rogatka" nie był na miarę dziadka, Henryka "Brodatego". Jego stan posiadania stale się kurczył. W 1248 roku doszło - za przyczyną Anny - do podziału dziedzictwa między czterech synów. Władzę we Wrocławiu przejęli Henryk III wraz z Władysławem i współrządzili z matką. W wydawanych przez siebie dokumentach Henryk III powoływał się na zgodę lub radę Anny. Wpływy jej ograniczyły się teraz tylko do Wrocławia, z czasem zupełnie osłabły. Księżna wycofywała się stopniowo z życia politycznego, opuściła synowski dwór i zamieszkała w skromnym domostwie w obrębie miasta.
Po śmierci męża zbliżyła się bardzo do teściowej. Prowadziła pobożne życie, choć nie tak skrajnie ascetyczne jak Jadwiga, usiłowała nawet wpłynąć na nią, by ograniczyła samoumartwienia. Anna zrzuciła też świeckie szaty i choć formalnie nie wstąpiła do klasztoru, to nosiła suknie zakonne. Mając dość pokaźny wdowi majątek, ufundowała klasztor Franciszkanek we Wrocławiu - przy którym zamieszkała jako wdowa, klasztor Klarysek oraz szpital Świętej Elżbiety. Fundacje te wspomagała pieniężnie, dostarczała sprzęt i wyposażenie.
Pod koniec życia oprócz dobrowolnych umartwień, cierpienie przyniosło jej kalectwo; choroba reumatyczna unieruchomiła jej nogi, Żywopis wspomina, że musiano ją nosić wraz z krzesłem do kościoła. Zmarła 26 czerwca 1265 roku. Miejscem jej spoczynku jest klasztor Klarysek we Wrocławiu. Dziś kaplicą, która jest nekropolią piastowskich książąt, opiekują się siostry urszulanki. Znajduje się ona w obrębie ich zabudowań klasztornych przy placu Biskupa Nankera we Wrocławiu.
Pochowana w klasztorze Klarysek we Wrocłwiu.
Anna i Henryk mieli:
Gertrude (urodzona między 1218 a 1220 rokiem, zmarła między 23 a 30 kwietnia 1247 roku), żona Bolesława I (urodzony między 1209 a 1211 rokiem, zmarł 5 grudnia 1248 roku), księcia mazowieckiego,
Konstancja (urodzona w 1221 roku, zmarła 21 lutego 1257 roku), żona Kazimierza I (urodzony między 1211 a 1213 rokiem, zmarł 14 listopada 1267 roku), księcia Kujaw,
Bolesław II "Rogatka" (urodzony między 1220 a 1225 roku, zmarł między 25 a 31 grudnia 1278 roku, książę wrocławski i legnicki, książę kaliski, wielki książę krakowski i książę sandomierski oraz zwierzchni książe Polski, książę ziemi lubuskiej, książę Wielkopolski, książę legnicko-głogowski, po nim potomstwo,
Mieszko (urodzony między 1223 a 1227 roku, zmarł miedzy 9 kwietnia 1241 a 1242 roku), książę śląski na Lubuszu i Sulęcinie, zmarł bezpotomnie,
Henryk III "Biały" (urodzony między 1227 a 1230 rokiem, zmarł 3 grudnia 1266 roku), książę Głogowa, Jawora, Legnicy, Lubusza, Wrocławia, książę brzeski, świdnicki, Nysy, Środy, po nim potomstwo,
Konrad I (urodzony między 1228 a 1231 rokiem, zmarł 6 sierpnia około 1274 roku), książę głogowski, po n im potomstrwo,
Elżbieta (urodzona w 1232 roku, zmarła 16 stycznia 1265 roku), żona Przemysła I (urodzony między 5 czerwca 1220 a 4 czerwca 1221 roku, zmarł 4 czerwca 1257 roku), księcia wielkopolskiego,
Agnieszka (urodzona w 1236 roku, zmarła 14 maja około 1277 roku), matka w klasztorze franciszkańskim Św. Klary we Wrocławiu,
Władysław (urodzony w 1237 roku, zmarł 27 kwietnia 1270 roku), kanclerz Czech, książę-biskup Bamberga i Passau, książę-arcybiskup Salzburga,
Jadwiga (urodzona między 1238 a 1241 rokiem, zmarła 3 kwietnia 1318 roku), opatka klasztoru Św. Klary we Wrocławiu.
Żródła:
"Małżeństwa królewskie - Piastowie" - Jerzy Besala
"Poczet królów i książąt polskich" - Marek Urbański
"Poczet królowych i żon władców polskich" - Marek Urbański
"Poczet polskich królowych i księżnych" - Zbigniew Satała
"Poczet polskich królowych, księżnych i metres" - Zbigniew Satała
"Polskie królowe" - Edward Rudzki (tom. I)
"Polskie krolowe" - Edward Rudzki (tom. II)
Anna Czeska "Kobiety w polityce"
12-12-2020
05-12-2020